Jak działa retinol i jego skutki uboczne

Retinol jest podstawowym składnikiem na półkach z kosmetykami i produktami do pielęgnacji skóry. Znany jako najlepszy składnik do leczenia najczęstszych problemów skórnych, w tym trądziku i zmarszczek. Ale mimo swojej niezachwianej roli, retinol, jest również kojarzony z podrażniającymi skutkami ubocznymi. Czy jest to prawdą i czy retinol jest bezpieczny w stosowaniu? Wyjaśniamy korzyści związane z retinolem, skutki uboczne oraz najlepsze sposoby jego użycia, aby ich uniknąć.

Co to jest retinol?

Retinol to związek pochodna witaminy A, niezbędny dla organizmu mikroskładnik. Witamina A nie jest naturalnie syntetyzowana przez organizm, więc musi być dostarczana. Retinol jest produkowany w różnych formach i formułach. Bez recepty dostępny jest w niskich stężeniach. Retinol znajduje się w grupie “retinoidów”, które obejmują wszystkie pochodne witaminy A –  zarówno bez, jak i na receptę. Jeśli już masz mętlik w głowie, nie martw się. Dziedzina retinoidów i retinolu może być dość zagmatwana. Ale już wyjaśniamy.

Jak działa retinol?

Rodzina retinolu obejmuje zarówno pochodne naturalne, jak i syntetyczne. Formy obejmują związki, takie jak retinaldehyd, estry retinylowe i kwas retinowy. Najbardziej znaczące jest to, że retinol jest prekursorem kwasu retinowego, to oznacza, że konwertuje się na kwas retinowy podczas stosowania na skórę. Jest powód, dla którego retinol jest takim królem składnika skóry. Rozwiązuje najczęstsze problemy, co czyni go jednym z najpopularniejszych składników w produktach do pielęgnacji. Oto jak działa retinol:

Zwiększa produkcję kolagenu

Chociaż zawsze staramy się poprawiać syntezę kolagenu od wewnątrz, na przykład suplementami z kolagenem, ważne jest również wspomaganie skóry na zewnątrz. Jednym ze skutecznych sposobów na stymulację produkcji kolagenu jest właśnie stosowanie retinolu, na który skóra ma receptory. Oznacza to, że aktywuje geny, dzięki którym zwiększana jest produkcja kolagenu. Ten efekt został zaobserwowany w badaniu na ludziach, gdzie leczenie retinolem, stymulowało produkcję kolagenu w dojrzałej skórze i zmniejszyło widoczność zmarszczek.

Okazuje się, że retinol ciężko pracuje, aby dotrzeć do receptorów. Molekuła retinolu jest w stanie przeniknąć powierzchnię skóry i aktywować różne komórki w jej głębszej warstwie. Retinol przenika komórki zwane fibroblastami – główne budulce kolagenu naszej skóry. Następnie przekracza błonę komórkową fibroblastu i wchodzi do jego jądra, gdzie wiąże się z receptorami. To “poleca” fibroblastowi rozpoczęcie budowy nowego kolagenu. I oto jest właśnie ten efekt – zdrowsza i gładka skóra.

Odnawia komórki skóry

Oprócz stymulowania produkcji nowego kolagenu, retinol przyspiesza odnowę komórek. Pozbywa się martwych i uszkodzonych komórek, które sprawiają, że skóra wygląda na pozbawioną blasku. Chociaż retinol zagęszcza głębsze warstwy skóry, to zmniejsza grubość górnej warstwy (warstwy rogowej naskórka), co tworzy efekt rozświetlenia. Zdolność retinolu do odnowy komórek i złuszczania jest szczególnie ważna wraz z wiekiem. W rzeczywistości, w miarę starzenia się, nasza skóra traci martwe komórki wolniej, ale retinol może przyspieszyć ten proces. Ponadto retinol aktywuje glikozaminoglikany, związki, które utrzymują wilgoć. To idealne warunki do uzyskania gładszej i bardziej promiennej cery.

Spowalnia fotostarzenie skóry

Retinol “naprawia” skórę uszkodzoną przez słońce. Chociaż nasza skóra ulega zmianom, wraz z wiekiem, ekspozycja na słońce może przyspieszyć ten proces. Dzięki swojej zdolności do wspierania syntezy kolagenu i odnowy komórek, retinol, jest najlepszym wyborem do odwracania oznak uszkodzenia skóry słońcem. Ekspozycja na słońce po prostu niszczy włókna kolagenu. Jednak na poziomie molekularnym retinol walczy z tym, hamując metaloproteinazy, czyli enzymy niszczące kolagen. Ponadto, ponieważ stymuluje odnowę komórek, pomaga zagęścić naskórek i wyrównać nadpigmentację.

Wspiera gojenie się ran

Witamina A, w tym retinol, jest również niezbędna do prawidłowego gojenia się ran. To za sprawą – jak się domyślasz – produkcji kolagenu i odnowy komórek. Oba te procesy regenerują tkanki, naprawiają i zamykają rany. Poza tym, im lepiej rana się goi, tym mniejsze ryzyko rozwoju blizn lub zakażenia.

Znowu, jest to ważne wraz z wiekiem. Komórki skóry dojrzałej reagują wolniej na gojenie się ran, zmniejsza to ich zdolność do szybkiego wzrostu i mnożenia. Dzieje się tak nawet, jeśli skóra nie jest znacznie uszkodzona przez słońce. Jest to normalny proces starzenia się. Ale, dodając retinol do swojej pielęgnacji, dajesz skórze potrzebne wsparcie.

Leczy trądzik

Retinol jest złotym standardem leczenia trądziku. Po wchłonięciu przez receptory skóry, korzystnie zmienia geny związane z zapaleniem i wzrostem komórek. Zmniejsza tworzenie się mikrokomedonów, czyli zalążków zatykających pory sebum, bakteriami i martwymi komórkami skóry. Mikrokomedony są prekursorami wszystkich wyprysków, więc ich zatrzymanie jest bardzo ważne w leczeniu trądziku. Retinol również złuszcza w płytkich porach, gdzie spowolnione obumieranie komórek, powiększa pory i wypryski.

Retinol może również zmniejszać blizny po trądziku. A oprócz złuszczania martwych komórek skóry, blokuje działanie enzymów odpowiedzialnych za syntezę melaniny, co prowadzi do bardziej jednolitego kolorytu skóry. Jeśli chcesz szerzej zgłębić temat przeczytaj skuteczność retinoidów w kosmetykach.

Dla kogo retinol?

Dzięki swojej zdolności do odbudowy komórek, retinol często jest zalecany dla osób z uszkodzoną przez słońce i dojrzałą skórą. Jego zdolność do pozbywania się martwych komórek skóry daje nowym, zdrowym komórkom szansę na zaistnienie. Retinol jest idealny również dla osób z problematyczną cerą, ponieważ wspiera walkę z takimi chorobami skóry, jak np. trądzik.

Działania niepożądane retinolu

Chociaż retinol jest wspaniałym składnikiem, nie jest dla wszystkich. Na początek, nie powinno się stosować retinolu, jeśli jesteś w ciąży. Szczególne środki ostrożności należy zachować w przypadku doustnych retinoidów, lekarze i dermatolodzy zalecają również zaprzestanie stosowania miejscowego – jako środek ostrożności. Retinol, wraz z jego pochodnymi, może potencjalnie powodować nieprzyjemne działania niepożądane, znane jako “reakcja retinoidowa” lub retinoidowo-zapalne zapalenie skóry.

Dobrą wiadomością jest jednak to, że te działania niepożądane zwykle ustępują z czasem. Kluczem jest świadomość tego, jak używasz retinolu, zwłaszcza jeśli jest to Twoje pierwsze spotkanie z tym składnikiem. Ważne jest również, aby stopniowo zwiększać stężenie retinolu w swoich produktach i zacząć od niższych stężeń, aby zapobiec podrażnieniom. Używaj produktów z retinolem wieczorem i zawsze nakładaj krem z filtrem przeciwsłonecznym rano, aby zminimalizować ryzyko reakcji na słońce. Jeśli pojawią się jakiekolwiek działania niepożądane, skonsultuj się z lekarzem lub dermatologiem.

Najczęstsze skutki uboczne retinolu

Najczęstszym działaniem niepożądanym stosowania retinolu jest miejscowe podrażnienie skóry – często zaczerwienienie i suchość. Osoby z wrażliwą skórą mogą tolerować go gorzej. Inne możliwe działania niepożądane to złuszczanie, swędzenie i pieczenie. Retinol może również zwiększać wrażliwość na promienie słoneczne. Zwłaszcza w wysokich stężeniach. Oznacza to, że skóra jest bardziej wrażliwa na słońce, co może spowodować reakcję w postaci rumienia lub poparzenia słonecznego, podczas ekspozycji na światło słoneczne. Dlatego zaleca się stosowanie retinoidów wieczorem i ochronę skóry kremem nawilżającym z filtrem przeciwsłonecznym w ciągu dnia.

Jak stosować retinol – rano czy wieczorem?

Odnowa komórek i naprawa następują naturalnie podczas snu. Dodanie retinolu do tego procesu pozwala wykorzystać go w pełni. Wskazane jest również stopniowe przyzwyczajanie się do regularnego stosowania. Sugerujemy stosowanie go co trzecią noc. Jeśli po dwóch tygodniach nie wystąpi reakcja, zacznij stosować go co drugą noc. Następnie po kolejnych dwóch tygodniach możesz stosować go codziennie. Nie zapomnij również o faktycznej ilości. Zawsze używaj co najwyżej niewielkiej ilości, wielkości grochu, dla całej twarzy. Może się to wydawać niewystarczająco, ale naprawdę wystarczy. Sprawdź również: z czym nie łączyć retinolu.

Jaki krem na lub pod retinol?

Po oczyszczeniu i wysuszeniu twarzy, najpierw nałóż retinol (zobacz nasz ranking najlepszych 5 kremów z retinolem). Następnie inne miejscowe produkty na noc – od najlżejszych do najcięższych formuł. Ale jeśli retinol wywołuje wrażliwość, możesz nanosić go na warstwę kremu nawilżającego (najlepiej z prostym, naturalnym składem), aby złagodzić jego działanie. Może to wymagać trochę eksperymentowania.

Zastanów się, w jakim stanie jest Twoja skóra przed nałożeniem retinolu, co może pogorszyć istniejące problemy. Nigdy nie nakładaj go na obszary zaczerwienione, opuchnięte lub podrażnione. Ważne jest również, aby zawsze używać produktów z retinolem zgodnie z instrukcjami producenta i konsultować się z lekarzem lub dermatologiem, jeśli masz jakiekolwiek pytania lub wątpliwości. Pamiętaj, że retinol jest silnym składnikiem i należy stosować go ostrożnie, aby uniknąć podrażnień lub innych działań niepożądanych.

Naczęściej zadawane pytania na temat retinolu